Ուսումնասիրվում է սեյսմիկ ռիսկի կառավարման ճապոնական փորձը
Օրերս Ճապոնիայի միջազգային համագործակցության
գործակալության (JICA) նախաձեռնությամբ անցկացվեց «Արտակարգ իրավիճակների կանխարգելումն
ու վերականգնման միջոցառումները Իվատե պրեֆեկտուրայում» խորագրով առցանց հանդիպում,
որին, ի թիվս ոլորտային մասնագետների, մասնակցում էին նաև ՀՀ ներքին գործերի նախարարության
«Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային ծառայության» աշխատակիցներ։
Հիմնական խոսնակն Իվատե պրեֆեկտուրայի վերակառուցման
և աղետների կանխարգելման վարչության աղետների կանխարգելման բաժնի պետ Մասատո Տաբատան
էր, մոդերատորը՝ վերակառուցման և ճգնաժամային կառավարման գրասենյակի գլխավոր մասնագետ
Նոբույուկի Կատոն։
- վաղ ազդարարման համակարգը` J-Alert,
- աղետների մասին տեղեկատվության փոխանակման համակարգը՝ L-Alert։
Պրեֆեկտուրայում
աղետների կանխարգելման գործառույթներն իրականացնում են երկու մարմին՝ աղետների կանխարգելման
խորհուրդն ու աղետների վերահսկման շտաբը՝ նահանգապետի գլխավորությամբ։ Ցամաքային ինքնապաշտպանական
ուժերի, ոստիկանության շտաբի, հրդեհային վարչության պետի, տեղական հասարակական կազմակերպությունների,
փորձագետների և այլ արձագանքող կառույցների գործողությունները սահմանված են Աղետների
դեմ պայքարի հիմնական ակտով։
Վաղ ազդարարումն
Իվատե պրեֆեկտուրայում իրականացվում է բջջային հեռախոսակապի միջոցով։ Բնակիչներին տեղեկություն
է ուղարկվում այնպիսի իրավիճակների մասին, որոնք արագ արձագանքում են պահանջում։ Դրանք
են բալիստիկ հրթիռների, երկրաշարժի և ցունամիի մասին նախազգուշացումները։ Այսպես կոչված՝
«ակնթարթային» տեղեկատվությունը հաղորդվում է էլեկտրոնային նամակի, քաղաքային վարչական
ռադիոյի և այլնի միջոցով։
Տեղեկատվության փոխանցման մեկ այլ արդյունավետ համակարգ է L-Alert-ը, որը գործարկում է պրեֆեկտուրայի Մուլտիմեդիա խթանման կենտրոնը։ Այս կառույցը հավաքագրում է ամբողջական տեղեկատվություն աղետների մասին ու փոխանցում՝
- հեռուստատեսության և ռադիոյի,
- ինտերնետային և ազդանշանային օպերատորներին։
Պարոն Մասատո
Տաբատայի խոսքով՝ 2011 թ․ արևելյան Ճապոնիայի
մեծ երկրաշարժն ու ցունամին մեծ դաս եղան գործող մոտեցումները վերանայելու համար։ Եթե
նախկինում բաշխված պաշարերը ստանալու, պահելու և փոխադրելու համար Իվատե պրեֆեկտուրայում
օգտագործվում էին բազմաթիվ պահեստներ, ապա երկրաշարժից հետո Մորիոկա համայնքի արագընթաց
մայրուղու խաչմերուկի մոտ ստեղծվեց բեռների
լայնածավալ հավաքման ժամանակավոր կենտրոն՝ Iwate Industrial Culture Center
Apio։ Այն հնարավորություն է տալիս լոգիստիկ գործընթացները կառավարել մեկ կետից՝ ճիշտ
օգտագործելով մարդկային ռեսուրսը։ Այս մեթոդը կիրառվել է 2016 թ․ Կումամոտոյի և 2024 թ․ Նոտո թերակղզու
երկրաշարժներից հետո աղետի գոտու բնակիչներին աջակցություն ցուցաբերելու ժամանակ և
հայտնի է դարձել «Իվատեի մեթոդ» անվանմամբ։
Արևելյան Ճապոնիայի մեծ երկրաշարժը վերհանեց նաև այլ խնդիրներ, օրինակ՝ որ անհրաժեշտ է
- մշակել տարհանման կենտրոնների և տարհանվածների վիճակն արագորեն գնահատելու համակարգ այն դեպքերում, երբ խաթարվել է համայնքապետարանի հետ կապը,
- լայնածավալ աղետներին նախապատրաստվելիս հստակեցնել դերերի բաշխումը տարհանման կենտրոնի կառավարման և տուժածների աջակցության տրամադրման միջև,
- ստեղծել հոգեբանական խնամքի կենտրոններ։
Այս առումով
Իվատե պրեֆեկտուրայի ղեկավարությունը մեծ աշխատանք է տարել, մասնավորապես՝ 2012 թվականին
Մորիոկա քաղաքում հիմնել է «Իվատե պրեֆեկտուրայի հոգեկան խնամքի կենտրոն» և տարածաշրջանային 4 կենտրոն՝ ափամերձ համայնքներում։
Ճապոնիայի հարուստ
փորձը, ապաստարանների կառավարման և լոգիստիկ բազայի ստեղծման վերաբերյալ ձեռնարկները
կարող են նպաստել նաև սեյսմոակտիվ գոտում գտնվող Հայաստանի անվտանգության համակարգի
բարելավմանը։
Հաջորդ առցանց հանդիպումը կկայանա հունվարի
18-ին։
Անի ԱՆՏՈՆՅԱՆ
